Dưỡng Sinh Thế Nào Khi Vào Mùa Thu?

Mùa thu đánh dấu sự chuyển giao thời tiết từ nóng sang lạnh, ngày ấm áp, đêm se lạnh, cơ thể không thích ứng được sẽ rất dễ mắc bệnh. Nóng ẩm sẽ ảnh hưởng đến chức năng của tỳ. Đông Y cho rằng: thu chủ khô, hao tổn khí, tổn hại khí âm, suy khí dẫn đến tứ chi mệt mỏi, tinh thần uể oải, giảm ham muốn trò chuyện.

Đây là phản ứng mang tính tự vệ, nhằm bù đắp những năng lượng tiêu hao quá mức của con người trong mùa hè để đạt được sự cân bằng âm dương trong cơ thể. Dưới đây là một số biện pháp quan trọng của dưỡng sinh trong mùa thu:

 

Dưỡng sinh trong ăn uống

Theo Học thuyết Ngũ hành, vị chua vào Can, vị cay vào Phế. Phế thuộc Kim, Can thuộc Mộc. "Vạn vật thu thu, phế khí kim vượng", nghĩa là, mùa thu vạn vật thu vào, khí kim ở Phế vượng thịnh. Nếu ăn uống nhiều đồ có vị cay thì sẽ trợ giúp cho phế khí khiến cho phế khí càng thịnh, phế kim khắc can mộc thái quá dẫn đến công năng của tạng Can bị rối loạn.

Vì vậy, cổ nhân khuyên về mùa thu nên ăn uống "thiểu tân tăng toan" ("ít cay nhiều chua", cần trọng dụng nhiều các thực phẩm có vị chua nhằm tăng cường chức năng của Can và phòng ngừa phế khí quá thịnh làm hại đến Can và dùng ít thực phẩm có vị cay như hành, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu...

Thực phẩm có vị chua

Tuy nhiên bạn không nên ăn quá chua sẽ có hại. Đối với người bị đau dạ dày, viêm loét đường tiêu hóa thì càng phải hạn chế ăn chua để phòng viêm loét nặng thêm. Đông y còn lý luận: “chua ngọt hóa âm”, vì thế món ăn chua ngọt giúp điều dưỡng can và tỳ, nên dùng nhiều hơn vào mùa thu.

Ngoài ra mùa thu nên ăn nhiều các loại rau như cải thảo, rong biển, củ mài, bí đao, bí ngô, đậu ván và ăn nhiều hoa quả  như cam, quýt, lê, táo, nho, dưa hấu… để cung cấp nước và dinh dưỡng cho cơ thể (nếu đang không trị bệnh). Những người mắc bệnh dạ dày yếu, tiêu hóa không tốt có thể dùng những thực phẩm bổ dương, tăng cường chức năng dạ dày như hạt sen, củ mài, đậu ván.

Củ mài

Các loại thuốc thành phẩm có thể sử dụng là nước nhân sâm ngân nhĩ, viên địa hoàng kỳ tử hoa cúc, viên nhị tinh, bột linh tiên, bột vừng… Các loại thuốc bổ có thể dùng đảng sâm, mạch môn đống, thiên đông, bách hợp, phục linh…

Đẳng sâm

Điều chỉnh lối sống & Chăm sóc tinh thần

Ngoài ăn uống thì chăm sóc tinh thần là phép dưỡng sinh đặc biệt quan trọng. Bởi Đông y cho rằng: mùa thu cần ngủ sớm, dậy sớm, để giúp tinh thần bình ổn, tránh khí tiêu điều vào mùa thu. Tiết trời mùa thu khiến cơ thể dễ mệt mỏi, bạn nên ngủ trưa để điều dưỡng tốt cho tim, làm khỏe tim, giảm rủi ro bệnh tim mạch.

Một số người còn khuyên nên dưỡng sinh khởi xướng “thu đông”, nghĩa là : mùa thu nên để cơ thể chịu lạnh một chút làm giảm tiết mồ hôi, vì mồ hôi ra làm âm khí hao tổn, đảm bảo nguyên tắc “trữ âm tinh, giữ âm khí”.  Thế nhưng bạn cũng không nên để cơ thể lạnh quá, nhất là người già, trẻ nhỏ và người sức khỏe kém nên mặc thêm áo ấm, tránh để khí lạnh làm thương tổn cho phổi.

Luôn giữ tinh thần lạc quan

Cho nên, trong mùa Thu cần giữ cho tinh thần, ý chí ổn định, bình tĩnh, không bị phân tán ra bên ngoài. Tránh ưu sầu làm cho thần khí bị tiêu hao ở bên trong, tránh cáu giận làm cho thần khí bị phát tán ra bên ngoài và cần chú ý đến những hình thức dưỡng sinh tinh thần có tác dụng giải tỏa u uất.

Bạn phải có tinh thần lạc quan, độ lượng cởi mở, điềm đạm, bình tĩnh, tránh xúc động, tránh khí huyết dâng trào, định tâm thần cho phẳng lặng để tránh mọi bệnh tật. Tinh thần lạc quan và tích cực sẽ có tác động lớn đến sức khỏe của bạn. Nó giúp bạn chống lại sự biến đổi của thời tiết mùa thu, làm việc hiệu quả hơn và tận hưởng cuộc sống một cách thuận lợi.

Tập thể dục và vận động

Tập thể dục và hoạt động vận động đóng vai trò quan trọng trong quá trình dưỡng sinh mùa thu. Khi thời tiết dịu mát và không gian tự nhiên bừng nở, đây là thời điểm lý tưởng để bạn tham gia vào các hoạt động vận động và tận hưởng sự tươi mới của mùa thu.

Việc duy trì một lịch trình tập thể dục thường xuyên sẽ giúp cơ thể bạn duy trì sự linh hoạt, sức mạnh và tăng cường sức kháng. Bạn có thể lựa chọn các hoạt động như đi bộ, tập yoga, bài tập thể dục nhẹ nhàng hoặc thậm chí là tham gia vào các buổi chạy bộ sáng sớm để tận hưởng không khí trong lành của mùa thu.

Tập thể dục không chỉ giúp duy trì vóc dáng mà còn giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và tăng cường tinh thần lạc quan. Đồng thời, việc tham gia vào hoạt động vận động ngoài trời còn mang lại cảm giác thư giãn và hứng thú trong cuộc sống hàng ngày.